Hoe spreekt een Rijnlander?

Op een netwerkmiddag in 2012 oefenden 70 deelnemers zichzelf in het spreken van klare taal. We probeerden zoveel mogelijk organisatietaal, 'virtuele' taal, te vermijden en te spreken in gewone werktaal, de taal van de 'realitijd' waarin de mens centraal staat. Dit is belangrijk, omdat taal een uiting is van ons denken en als gevolg daarvan ook een belangrijk gedeelte van ons gedrag aanstuurt en iets zegt over wat er moet gebeuren. Werktaal noemden we deze taal van de organiserende mens.

Het bleek nog best lastig voor de aanwezige managers, beleidsdesmedewerkers,adviseurs en interimmers om consequent te spreken in werktaal. Steeds klonk de typische organisatietaal, management jargon, weer door in onze oefeningen. Het vergt oefening en het gaat verder dan het vermijden of vervangen van jargon en moeilijke woorden. De essentie is, dat de gebruikte taal tot Rijnlands gedrag leidt.

Hieronder volgt een bloemlezing uit de geproduceerde teksten. Ik heb getracht de meest sprekende voorbeelden te noemen.

Zijn we wel voldoende facturabel?
Hebben we goed werk geleverd en er ook nog wat aan verdiend?

De kwaliteit/betrouwbaarheid binnen deze organisatie moet omhoog.
We gaan gewoon doen wat we afgesproken hebben. We moeten goed voor ogen houden wat de klant wil.

We moeten vooral sociale cohesie bereiken door wijkgericht te denken.
We gaan het met elkaar oplossen

Menselijke maat
Zeg het eens met gewone woorden

Onze mensen zijn ons sociaal kapitaal
Onze mensen verdienen het geld en zijn daarom waardevol voor ons allemaal

De klant staat bij ons centraal
Hoe kan ik u van dienst zijn?

Je moet je aan de procedure houden
We vetrouwen je op je vakmanschap en doen het werk zoals het we het samen afgesproken hebben

We doen hier aan 'performance management'
We zijn uit onszelf al gemotiveerd om ons best te doen

We gaan saneren. Alle externen moeten er uit.
De externen hebben ons goed uit de brand geholpen. Nu kunnen we het weer zelf.

Programma Wat we gaan doen
Kosten Wat levert het op?
Aanbevelingen Tips
Input Ideeën
Brainstormen Koffie drinken
Expert Vakman
Pilot Oefenen
Sociale kaart Wie Wat Waar
Connecties Kennissen

Er komt een VOS7 binnen op de CMK. De eerste auto wordt naar de plaats incident gestuurd. Bij aankomst bij de centralist melden met een Sitrap: "Niet veilig, er ligt een vliegtuig in het weiland. Hevige kerosinelucht. Een aantal passagiers klimt uit het toestel. Er lopen circa 50 burgerhulpverleners rond het toestel. Wacht op nadere instructie." De centralist meldt terug dat de agenten moeten wachten tot de brandweer het sein 'veilig' is. Burgerhulpverleners moeten het gebied verlaten. De agenten ter plaatse verzoeken de burgerhulpverleners met geluidssignalen het weiland te verlaten. Burgers en slachtoffers die het weiland verlaten, worden gevraagd zich te identificeren. Degenen die zich niet kunnen identificeren hebben geluk, want hulpverlening gaat boven handhaving (zie protocol hulpverlening).
Wow, er ligt een vliegtuig in het weiland. Dat is niet goed. Ik kijk of ik kan helpen. Ik loop erheen en zie dat er nog mensen in het vliegtuig zitten. Die moeten er uit. Er is geen brand, dus ik kan er bij komen. Ik zie iemand die hulp nodig heeft en vraag haar hoe ik kan helpen. Ik roep tegen een kerel verderop, dat hij zijn sigaret uit moet doen.
....
Waar blijft de ambulance?
....
Ah, daar is de politie. Ik zie een aantal politieagenten. Waarom blijven die eikels nou aan de andere kant van de sloot staan? Als ik vraag of ze komen helpen, zeggen ze dat het niet veilig is. Ik moet naar hun toe komen.
....
Nou moet ik ineens weg omdat ik niet uit het vliegtuig kom. Of ik mijn paspoort bij me heb ter identificatie. Maar die vrouw die ik aan het helpen ben, en mijn telefoon nog heeft, kan ik toch niet alleen laten? Toch moet ik weg. Nou, ik zal nog eens een hand uitsteken

We mogen alles op tafel leggen
Alles mag gezegd worden

Wat zijn uw competenties?
Waar bent u goed in?

Onze medewerkers hebben de regie
Onze medewerkers mogen zelf bepalen hoe ze hun doel behalen

We werken heel gestructureerd
We weten wat we moeten doen

Dit probleem vereist een paradigmashift
Dit probleem kunnen we oplossen door er op een andere manier naar te kijken

De kandidaat moet sociaal vaardig zijn
De kandidaat is een teamspeler en kan goed met anderen samenwerken

Wat zijn de speerpunten Wat is nu belangrijk?
Het resultaat benoemen Wat zijn de effecten?
Functies vervallen We moeten voor Jan ander werk zoeken
Tijdelijk arbeidscontract Iemand die ons uit de nood helpt
We moeten wel reeel zijn Het gaat niet om de inhoud
Inspraakprocedure Help ons aan betere ideeën

Werkprocessen moeten gestroomlijnd worden We bekijken samen hoe het beter kan